Ergotherapie en spierziekten

Vind de juiste ergotherapeut

Er zijn ergotherapeuten die bij jou in de buurt werken, of die in een ziekenhuis of revalidatiecentrum werken. Of je een verwijzing nodig hebt, hangt af van welke ergotherapeut je kiest.

1. Ergotherapie in de buurt
   Therapeuten die je in de buurt vindt, hebben vaak een zelfstandige praktijk. In het medisch jargon zijn dit praktijken ‘in de eerste lijn’. Je hebt hiervoor geen verwijzing nodig om een afspraak te maken. Eerstelijns ergotherapeuten bij jou in de buurt vind je via de beroepsvereniging Ergotherapie Nederland. Over het algemeen zien ergotherapeuten in de eerste lijn weinig patiënten met een spierziekte. Zij kunnen bij vragen overleggen met collega-ergotherapeuten die werken in een spierziekteteam in een (academisch) ziekenhuis of revalidatiecentrum.
2. Ergotherapie als onderdeel van een revalidatietraject
   Voor een meer specialistische behandeling, vaak onderdeel van een revalidatietraject in een ziekenhuis of revalidatiecentrum, heb je wél een verwijzing nodig van de huisarts of neuroloog. Dit heet een behandeling ‘in de tweede lijn’. De behandeling valt dan onder verantwoordelijkheid van een revalidatiearts.
3. Ergotherapie in een academisch ziekenhuis
   Ergotherapie kan ook plaatsvinden in een academisch ziekenhuis, de zogeheten ‘derde lijn’. Ook dan is een verwijzing van een arts noodzakelijk.
   Ergotherapeuten in ziekenhuizen en revalidatiecentra maken vaak deel uit van een groter revalidatieteam waarin meerdere soorten behandelspecialisten actief zijn.

Zoek in zorgwijzer

Ergotherapeuten die veel weten van spierziekten vind je via de Zorgwijzer Deze link opent in een nieuw tabblad van Spierziekten Nederland. Daar staan alleen zorgverleners die ervaring hebben met spierziekten. Je kunt zoeken op soort hulpverlener, zoals een revalidatiearts, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog, diëtist of logopedist. Wil je weten wat andere patiënten vinden van hun ergotherapeut? Dan kun je op Zorgkaart Nederland Deze link opent in een nieuw tabblad ervaringen en beoordelingen lezen.

Meedoen in het dagelijks leven

Ergotherapie kan van betekenis zijn voor het dagelijks functioneren thuis, op school of op je werk.

Werken

Een spierziekte kan invloed hebben op je werk. Een ergotherapeut denkt met je mee over hoe jij je werk goed kunt blijven doen. Soms zijn aanpassingen of hulpmiddelen nodig, of tips om je energie beter te verdelen. Bekijk  hierboven de video Werken met een spierziekte en de rol van ergotherapie hierbij.

Op verschillende plekken in Nederland kun je ook de Jobgrip-training Deze link opent in een nieuw tabblad volgen. Deze training helpt je om werk vol te houden of op een fijne manier af te bouwen.

School en studie

Kinderen en jongeren brengen veel tijd door op school. Een ergotherapeut helpt om de schoolomgeving aan te passen, zodat jij of je kind goed mee kan doen. Ook geeft de ergotherapeut tips over hoe je op school komt, je verplaatst en jezelf verzorgt.

Spelen

Voor kinderen is spelen belangrijk. De ergotherapeut kijkt mee welke hulpmiddelen nodig zijn om goed te kunnen spelen. Denk aan bewegen, verplaatsen en zelf iets kunnen doen. Zo wordt spel ook een manier om sterker te worden.

Pijn en vermoeidheid: hoe kan ergotherapie helpen?

Pijn en vermoeidheid komen vaak voor bij spierziekten. Ze kunnen veel invloed hebben op je dagelijks leven. Een ergotherapeut helpt je om er beter mee om te gaan. Dat kan in een revalidatiecentrum, maar ook bij een ergotherapeut bij jou in de buurt.

Oorzaken pijn

De oorzaak van pijn is per spierziekte anders. Vaak komt pijn door:

• overbelasting van je spieren (bijvoorbeeld door veel lopen of lang zitten zonder goede steun);
• verkeerde houding;
• niet kunnen wisselen van houding;
• zenuwpijn of slijtage.
• Soms is er iets aan te doen, soms niet. Bespreek dit altijd met je revalidatiearts.

Wat doet de ergotherapeut?

De ergotherapeut kijkt samen met jou waar de pijn vandaan komt en hoe je er beter mee om kunt gaan. Hij of zij helpt je:

• om je activiteiten beter te verdelen over de dag;
• om manieren te vinden om minder te doen, of dingen anders te doen;
• met adviezen voor je werkplek, hoe je zit of ligt (24-uurs houdingsmanagement);
• met het kiezen en gebruiken van hulpmiddelen, zoals een trippelstoel, armondersteuning of rolstoel.

Zo krijg je weer meer grip op je dag en meer balans tussen wat je doet en wat je aankan.

Meer informatie en tips vind je op de themapagina’s over pijn en vermoeidheid.

Themapagina Pijn

Themapagina Vermoeidheid

Zitten en liggen

Als de spierkracht afneemt, is het steeds moeilijker om een goede zit- en lighouding aan te nemen. Veel mensen met een spierziekte krijgen daardoor problemen met zitten of liggen. Op een goede manier zitten en liggen is belangrijk om complicaties zoals vergroeiingen, decubitus of ademhalingsproblemen te voorkomen. De zit- en lighouding beïnvloeden elkaar. De ergotherapeut kan het zitten en liggen bij mensen met een spierziekte goed in kaart te brengen, monitoren en waar nodig hierin adviseren. Ook bij jonge kinderen is het van belang tijdig een ergotherapeut in te roepen.

Meer informatie over goed zitten en liggen en de rol van ergotherapeut hierbij staat op de themapagina over revalidatie.

Themapagina revalidatie

Vergoedingen voor ergotherapie

Ergotherapie is opgenomen in het basispakket van alle zorgverzekeraars. Dit betekent dat je per kalenderjaar 10 uur ergotherapie vergoed krijgt vanuit de basisverzekering. Dit geldt voor een ergotherapeut bij jou in de buurt, ook wel eerstelijns ergotherapie genoemd. Ook als je geen aanvullende verzekering hebt, kun je hier dus gebruik van maken.

Een paar aandachtspunten om rekening mee te houden:

• De kosten voor de ergotherapie gaan af van je eigen risico. Dat komt ieder jaar terug.
• Voor kinderen (tot 18 jaar) geldt geen eigen risico.
• Wanneer je overstapt naar een andere zorgverzekeraar is het verstandig om bij hen te informeren of zij een contract hebben met jouw ergotherapeut.

Aanvullende verzekering

Heb je een aanvullende verzekering? Dan vergoeden sommige verzekeraars meer behandelingen. Voor behandelingen die worden vergoed vanuit je aanvullende verzekering geldt geen eigen risico.
Tip: vraag vooraf bij je zorgverzekeraar na wat aan behandelingen vergoed wordt vanuit je aanvullende verzekering.

Geen verwijsbrief nodig

Ga je naar de ergotherapeut in de buurt, de zogeheten eerstelijnszorg, dan heb je in principe geen verwijzing nodig. Je kunt dan meteen een afspraak maken en je hoeft niet langs de huisarts. Heel soms kan het voorkomen dat jouw (aanvullende) verzekering afwijkende voorwaarden heeft.
Tip: neem vooraf contact op met je verzekeraar om te controleren of je (g)een verwijzing nodig hebt.

Ergotherapie in ziekenhuis of revalidatiecentrum

Soms krijg je ergotherapie in een revalidatiecentrum of ziekenhuis. Dit heet medisch-specialistische revalidatie. Je hebt hiervoor altijd een verwijzing nodig van je huisarts of specialist. De ergotherapie is dan vaak onderdeel van een groter behandelplan, samen met bijvoorbeeld een fysiotherapeut of revalidatiearts. Deze zorg is anders dan ergotherapie bij jou in de buurt.
De behandeling valt onder de basisverzekering. Je hoeft het dus niet apart te verzekeren. Maar let op: het gaat wél van je eigen risico af, en je krijgt het niet onbeperkt.

Zie voor meer informatie over vergoeding van hulpmiddelen het tabblad ‘Hulpmiddelen en aanpassingen’.

Hulpmiddelen en aanpassingen

Als je een spierziekte hebt, kunnen hulpmiddelen je helpen om zelfstandig en comfortabel te blijven leven. Denk aan aanpassingen voor in huis, op school, op het werk of onderweg.

De Helpdesk Hulpmiddelen van Spierziekten Nederland geeft praktische informatie over allerlei hulpmiddelen. Op de hulpmiddelenwebsite vind je voorbeelden, uitleg en tips. Wil je ervaringen delen of vragen stellen aan anderen met een spierziekte? Dat kan op het hulpmiddelenkanaal van Myocafé.

Helpdesk Hulpmiddelen

website hulpmiddelen

Myocafé – hulpmiddelenkanaal

Hulp ergotherapeut

De ergotherapeut denkt met je mee over wat jij nodig hebt. Ook helpt hij of zij bij het aanvragen van hulpmiddelen. De ergotherapeut weet bij wie je moet zijn (gemeente, zorgverzekeraar, UWV) en wat je nodig hebt voor een goede aanvraag.

Vergoeding

Er zijn verschillende regelingen voor de vergoeding van hulpmiddelen:

• Zorgverzekering: voor medische hulpmiddelen (zoals een rolstoel of trippelstoel).
• Gemeente (Wmo): voor woningaanpassingen (zoals een traplift of aangepaste badkamer). Vergoeding van bepaalde woningaanpassingen regelt je gemeente, vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Een aanpassing in huis begint altijd met een keukentafelgesprek met een Wmo-consulent. Betrek de ergotherapeut al bij de voorbereidingen van dat keukengesprek. Bij de aanvraag kan een programma van eisen, opgesteld door een ergotherapeut, goed van pas komen.
• UWV: voor hulpmiddelen op school of werk (zoals een aangepast bureau of stoel). Dit geldt ook voor kinderen en jongeren.
  Soms moet je het hulpmiddel zelf betalen. Bijvoorbeeld als het hulpmiddel niet onder de regels voor vergoeding valt.

Wil je meer weten over aanvragen, vergoedingen en regels? Kijk op de hulpmiddelenpagina.