Stier Herman was eens Nederlands trots op het gebied van biotechnologie. Maar door tegenwerking van de overheid zijn alle nakomelingen inmiddels afgemaakt en brengt Herman zijn oude dag door bij Naturalis in Leiden.
Nederland lijkt daardoor een belangrijke boot te missen. Tegenlicht maakte een reconstructie van de moeizame start van gentechnologie in de polder.
Op 16 december 1990 werd stier Herman geboren, het eerste transgene rund ter wereld. Met de komst van Herman stond Nederland aan de wieg van grote biotechnologische ontwikkelingen. Stier Herman was ontwikkeld met de bedoeling dat zijn vrouwelijke nakomelingen eiwitten zouden produceren in hun melk, die eenvoudig verwerkt zouden kunnen worden tot medicijnen. Sindsdien zijn er wereldwijd grote ontwikkelingen geweest op het gebied van genetische manipulatie.
Op verscheidene plekken lopen geiten en koeien rond die tot vijftien verschillende eiwitten in hun melk aanmaken. In Nederland is het echter gebleven bij die ene stier, waarvan alle nakomelingen inmiddels dus afgemaakt zijn. Waarom is er hier zo weinig terecht gekomen van deze veelbelovende technologie? Heeft Nederland de boot gemist?
Het verhaal van stier Herman is een aaneenschakeling van verborgen doelstellingen, een twijfelende overheid en een opiniebepalende Dierenbescherming. Het is ook het verhaal van Nederlands bekendste biotechbedrijf Pharming dat tot 26 september in surseance van betaling verkeerde en ternauwernood werd gered van definitieve ondergang.
Niet in de laatsteplaats is dit het verhaal van biochemicus Herman de Boer, die in Amerika bedacht dat je medicinale eiwitten het best zou kunnen aanmaken in de melk van koeien.De Boer was immers in Zuid-Friesland tussen de koeien opgegroeid en wist dus hoeveel melk ze produceren. Eenmaal terug in Nederland ging hij voortvarend aan de slag om zijn droom te realiseren.
Aanvankelijk waren er nauwelijks reacties op De Boers plan een genetisch gemodificeerde koe te gaan maken. Maar dat veranderde op slag bij de geboorte van stier Herman: de maatschappelijke storm die er toen uitbrak, heeft in Nederland de productie van medicijnen via de melk van transgene koeien tot op de huidige dag onmogelijk gemaakt.
VPRO's Tegenlicht reconstrueert in gesprekken met direct betrokkenen het verhaal achter Nederlands bekendste stier die onlangs een nieuw onderkomen vond bij het natuurhistorisch museum Naturalis. Werknemers, directie, financiers, Dierenbescherming, minister Bukman, Herman de Boer en de concurrent Genzyme vertellen wat er met de droom van Herman de Boer is gebeurd.
Regie: JosWassink
Research: Ger Wieberdink
Productie: Anneke Uitendaal/ NicolineTania
Eindredactie: Peter van Ingen/ Frank Wiering
