Meer duidelijkheid orgaandonatie na euthanasie

Op woensdag 8 maart bood huisarts Han Mulder de nieuwe richtlijn Orgaandonatie na euthanasie aan aan minister Edith Schippers van VWS. De richtlijn bevat een stappenplan voor huisartsen en andere zorgprofessionals vanaf het moment waarop een euthanasiepatiënt vraagt om na zijn dood organen te doneren. Zo’n bijzondere wens van een euthanasiepatiënt vereist grote zorgvuldigheid: het belang van deze patiënt moet hierbij altijd voorop staan. De richtlijn moet meer duidelijkheid verschaffen voor patiënten en artsen. Twee leden van Spierziekten Nederland waren daarbij aanwezig. Op de foto Edith Schippers, Conny van der Meijden (wergroep ALS) en Ineke Zaal (werkgroep SMA en Stichting ALS).

Voor een patiënt kan orgaandonatie na euthanasie betekenis geven aan zijn levenseinde. Vanaf 2012 werden in Nederland 28 mensen op eigen verzoek orgaandonor na euthanasie en de vraag naar deze mogelijkheid groeit bij sommige groepen patiënten. De richtlijn beschrijft onder welke voorwaarden orgaandonatie na euthanasie zorgvuldig kan worden uitgevoerd. Er staan onderbouwde aanbevelingen in, maar ook praktische adviezen en stappenplannen.

Belangen patiënt centraal
Het belang van de patiënt staat voorop. Zo moet het verzoek tot  het doneren van organen vanuit de patiënt zelf komen en zullen huisarts of andere zorgprofessional hier nooit uit zichzelf om vragen. Ook mag de patiënt zich nooit onder druk voelen staan om mee te (blijven) werken en moet hij goed op de hoogte zijn wat zijn wens met zich meebrengt: extra onderzoeken, een ziekenhuisopname voor de euthanasie en een kort afscheid na het overlijden voor de familie.     

Zorgvuldige procedure  
De huisarts is in dit traject het eerste aanspreekpunt. Daarbij werkt hij nauw samen met andere belangrijke betrokken professionals zoals een contactspecialist in het ziekenhuis (vaak een intensivist) en een transplantatiecoördinator. Op verzoek van de huisarts en/of de patiënt zorgt de transplantatiecoördinator voor informatievoorziening op maat en coördineert de orgaandonatie. Samen bewaken deze zorgprofessionals een zorgvuldige procedure. Belangrijk uitgangspunt van de richtlijn is dat de patiënt in deze laatste levensfase zo min mogelijk belast mag worden.

Huisarts Han Mulder, voorzitter van de richtlijnwerkgroep: ‘Euthanasie en orgaandonatie zijn ingrijpende gebeurtenissen met veel gevoeligheden en elk hun eigen zorgvuldigheidsvereisten. Een patiënt mag zich bijvoorbeeld nooit onder druk gezet voelen om een donatie te overwegen of door te zetten.’

Veel partijen betrokken
De richtlijn is gebaseerd op interviews, focusgroepen en literatuuronderzoek met betrokken zorgprofessionals (huisartsen, intensivisten, donatie- en transplantatiedeskundigen), ethici, patiënten, nabestaanden en patiëntenorganisaties. De Nederlandse Transplantatie Stichting begeleidde de totstandkoming van de richtlijn. Het document is beschikbaar op de website www.transplantatiestichting.nl