Begin 2005 heeft op Mijn VSN een attendering gestaan over een onderzoek rondom seksualiteitsbeleving bij mensen met een motorische beperking. Inmiddels heeft de Rutgers Nisso Groep het onderzoek afgerond, en de volgende resultaten bekendgemaakt.
Over seksualiteit bij mensen met een lichamelijke beperking bestaan veel mythen en vooroordelen, bijvoorbeeld: mensen met een handicap zouden a-seksueel zijn of juist oversekst, ze zijn kinderlijk en hebben bescherming nodig, ze hebben geen behoefte aan seksuele voorlichting en als er seksuele problemen zijn komt dat door de handicap.
Onderzoek dat deze mythen kan ontzenuwen, komt pas de laatste jaren op gang. Uit de internationale literatuur blijkt dat seksuele problemen van mensen met een lichamelijke beperking divers zijn, en dat de hulpverlening op dit gebied veelal ontbreekt of tekort schiet. Nederlands onderzoek was er tot dusver niet. De Rutgers Nisso Groep heeft onlangs via internet een representatief onderzoek uitgevoerd naar seksuele problemen onder mensen met een motorische handicap. Internet blijkt voor mensen met fysieke beperkingen een goed toegankelijk medium te zijn en een uitstekend middel voor het doen van onderzoek. De respondenten kregen vragen voorgelegd over onder andere de partnerrelatie, seksuele problemen, seksuele tevredenheid, seksuele en lichamelijke zelfwaardering en seksueel geweld.
160 mensen met een motorische handicap hebben de vragenlijst volledig ingevuld. Onderzoekers van de Rutgers Nisso Groep hebben aan de hand van deze gegevens een eerste artikel geschreven over de seksuele tevredenheid en het seksueel zelfbeeld van mensen met een motorische handicap.
Een samenvatting van de resultaten:
De seksuele tevredenheid van zowel mannen als vrouwen wordt voor een groot deel bepaald door het feit of men al dan niet een vaste partner heeft. Mensen met een vaste partner zijn meer tevreden over hun seksueel leven. (Voor vrouwen is dit overigens nog aanzienlijk sterker dan voor mannen.) Daarnaast vinden mensen met een vaste partner zichzelf meer aantrekkelijk dan de respondenten zonder partner. Mensen met een vaste partner lijken dus een positiever zelfbeeld te hebben. Vrouwen met een vaste partner voelen zich ook minder onzeker over hun seksualiteit. De invloed van het hebben van een vaste partner op het seksueel welzijn is dus positief.
Mannen en vrouwen
Er zijn ook een aantal opmerkelijke verschillen gevonden tussen mannen en vrouwen met een motorische beperking. De seksuele tevredenheid van vrouwen is beduidend hoger dan die van de mannen. Daarnaast vinden vrouwelijke respondenten zichzelf ook aantrekkelijker.
Invloed van leeftijd
De leeftijd waarop men de handicap krijgt of ontwikkelt, is ook een belangrijke factor in het seksueel welzijn. De invloed hiervan laat echter grote verschillen zien tussen mannen en vrouwen. Mannen die op latere leeftijd (> 21) een handicap kregen zijn minder tevreden over hun seksuele leven in vergelijking met mensen die op jonge leeftijd een handicap kregen of een aangeboren aandoening hebben. Daarnaast ervaren mannen binnen deze groep een lagere seksuele en lichamelijke zelfwaardering. De leeftijd waarop vrouwen een handicap krijgen of ontwikkelen heeft geen invloed op hun seksuele tevredenheid en seksueel zelfbeeld, waaruit misschien valt op te maken dat vrouwen die op latere leeftijd een lichamelijke handicap krijgen, beter in staat zijn dan mannen de handicap te integreren in hun (seksuele) leven.
Verband met ziekteacceptatie
Een andere opvallende uitkomst, die op het bovenstaande lijkt aan te sluiten, is dat er bij mannen sterke verbanden zijn tussen de psychische gezondheid, gevoelens van hulpeloosheid en ziekteacceptatie enerzijds en seksuele tevredenheid en seksuele en lichamelijke zelfwaardering anderzijds. (Bijvoorbeeld: mannen met veel gevoelens van hulpeloosheid zijn minder tevreden over hun seksualiteit.) Bij vrouwen zijn deze verbanden tussen seksueel welzijn en psychologisch welzijn niet gevonden. Het seksueel welzijn van vrouwen lijkt daarmee dus los te staan van de psychische problemen en moeilijkheden die mogelijk voortvloeien uit een handicap. Voor vrouwen spelen wellicht relationele factoren (waaronder relatiestatus) een grotere rol.
