Let op. Dit is een ouder bericht. Het kan zijn dat de inhoud niet meer actueel is.
Slaap wordt ondergewaardeerd. Niet raar als dit in de spreekkamer aan de orde komt, want een goede nachtrust helpt tegen bijvoorbeeld vermoeidheid. Slapen is gezond!
Het is maandag. Een 70-jarige man met CIAP komt op het spreekuur. De spierzwakte is het afgelopen jaar iets toegenomen. Maar vooral heeft hij last van vermoeidheid. Niet alleen de benen maar het hele lichaam voelt dan zwaar en vermoeid. We zoeken samen naar dingen die van invloed zijn op de vermoeidheid. Naast de spierzwakte, het veranderde gevoel in de voeten, kijken we naar het bewegen, naar medicatie etcetera, maar ook naar het slapen.
Slaap wordt ondergewaardeerd. Vraag het maar aan mensen die nachtdiensten draaien, aan ouders met een baby, aan nachtelijke piekeraars. Ze zullen het met me eens zijn.
Het is ook geen chique onderwerp van gesprek. Als iemand op een verjaardag aan me vraagt of ik goed slaap dan ben ik op mijn hoede. Heb ik wallen? Zie ik zo bleek? Sla ik wartaal uit? De vraag is bijna beledigend. En dat zou het niet moeten zijn. Ik hoop dat je het ook niet beledigend opvat als ik je die vraag in de spreekkamer stel. Tot nu toe is niemand boos weggelopen of heeft verschrikt bij de spiegel zijn wallen gecheckt. Misschien verwacht je van een dokter nu eenmaal vreemde vragen.
Ik vind slaap steeds belangrijker en zal er vaker naar vragen. Dat komt doordat wetenschappelijk onderzoek ons steeds weer leert: slapen is gezond. Tijdens de slaap herstelt ons lichaam. De spieren rusten uit en herstellen van gedane arbeid, ons stress-level daalt, onze hersenen verplaatsen informatie van ons kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen. Van slapen rust je uit. En slecht slapen zorgt voor meer vermoeidheid. Dat is een inkopper. Maar wel een belangrijke, want mensen met polyneuropathie zijn al sneller en vaker moe.
Dus als we het slapen kunnen verbeteren dan is dat mooi. In het UMC Utrecht is vanuit de afdeling Revalidatie een module ontwikkeld die we nu aan alle mensen met slaapproblemen aanbieden. Een werkboek dat je stil laat staan bij het belang van slapen, uitlegt hoe onze slaap eruitziet en je slaaptips geeft. Aan de hand van opdrachten kijk je naar je eigen slaapritme en maak je een plan om slaaptips uit te proberen. Deze tips lijken soms simpel en bekend (‘bouw je dag af en vermijd 1-2 uur voor het slapen inspanning’), maar de vraag is of je alles toepast. Sinds een paar weken pas ik de tip ‘drink na 16 uur geen cafeïne meer, want 1 kop is pas na 5 uur afgebroken’ toe. Maar ik moet ook bekennen dat ik deze column om 21.30 uur ’s avonds typ en ik van plan ben om dadelijk naar bed te gaan (‘kijk 1-2 uur voor het slapen gaan niet op een beeldscherm’).
Ook deze patiënt geef ik de module over slaap mee en ik zal hem over een aantal weken bellen. Ik ben benieuwd wat hij (maar ook ik) aangepast heeft. Welke slaaptips werken voor jou goed?
