Medische hulpmiddelen

Medische hulpmiddelen zijn hulpmiddelen die je nodig hebt in het kader van een medische behandeling. Dat kan zijn voor je dagelijkse verpleging of verzorging, of als compensatie voor het verlies van een lichaamsfunctie. Denk aan prothesen, orthesen, verbandmiddelen of een gehoorapparaat. Het gaat altijd om zogenoemde 'uitwendige', losse hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen worden verstrekt door je zorgverzekeraar.

Voor hulpmiddelen die je nodig hebt om je thuis te redden geldt een 'knip'. Heb je zo'n hulpmiddel blijvend nodig  - langer dan een half jaar - dan kun je aankloppen bij de gemeente, bij het loket Wmo*. Heb je zo'n hulpmiddel tijdelijk nodig - korter dan een half jaar, bijvoorbeeld tijdens een periode van revalidatie - dan is je zorgverzekeraar verantwoordelijk voor de verstrekking.  Denk hierbij aan rolstoelen, drempelhulpen, transferhulpmiddelen en hulpmiddelen voor de persoonlijke verzorging. Vaak kun je deze hulpmiddelen huren of lenen bij een thuiszorgwinkel.
* Wet maatschappelijke ondersteuning 

In de wettelijke Regeling zorgverzekering staat keurig op een rijtje welke medische hulpmiddelen je zorgverzekeraar verstrekt, in welke situatie en onder welke voorwaarden. Ook vind je hier terug welke zorg in het basispakket zit en welke voorwaarden voor deze zorg gelden.  De eigen bijdragen en eigen betalingen zijn eveneens wettelijk geregeld.
Om je een idee te geven van de mogelijkheden, vind je hieronder een lijst met een aantal hulpmiddelen die je zorgverzekeraar verstrekt. 

• Prothesen en orthesen
• Ademhalingsondersteuning zoals ademhalingsapparatuur, zuurstofapparatuur, medicatievernevelaars of slijm-uitzuig-apparatuur
• ADL-hulphonden
• Incontinentiematerialen
• Hulpmiddelen voor verpleging en verzorging in bed zoals speciale matrassen, dekenbogen, bedgalgen, ondersteken of infuusstandaarden
• Infuuspompen
• Voedingssondes
• Signaleringsapparatuur en alarmeringssystemen

Binnen redelijke grenzen vergoedt je verzekeraar ook de kosten voor onderhoud en reparatie van deze medische hulpmiddelen. 

Je hebt bijna altijd een verwijzing nodig van je huisarts, ergotherapeut, revalidatiearts of medisch specialist. Daarnaast is het in veel gevallen nodig om toestemming vragen aan je zorgverzekeraar voordat je een hulpmiddel aanschaft. Doe je dat niet, dan krijg je geen vergoeding.

Veel hulpmiddelen zijn uitdrukkelijk uitgesloten van een vergoeding. Die zul je dus zelf moeten aanschaffen. Dat geldt bijvoorbeeld voor sta-opstoelen zonder zitorthese of voor eenvoudige hulpmiddelen om te kunnen eten of drinken. Heb je deze spullen wel nodig, maar kun je ze met jouw inkomen niet zelf kopen? Klop dan aan bij de gemeente, bij het loket Wmo, voor specifieke inkomensondersteuning voor gehandicapten of chronisch zieken.

Alle medische hulpmiddelen vallen onder het eigen risico in de zorgverzekering. Dat betekent dat je de eerste € 385,- per jaar (2023) zelf betaalt - tenzij je in het lopende jaar al door je eigen risico heen bent. Bijvoorbeeld door een ziekenhuisopname of doordat je medicijnen gebruikt. 

Voor sommige hulpmiddelen geldt daarnaast nog een extra eigen bijdrage of eigen betaling. Voor een gehoorapparaat betaal je bijvoorbeeld 25% zelf. Voor orthopedische schoenen betaal je een zogenoemde 'besparingsbijdrage'. Dat is een vast bedrag omdat je zelf geen schoenen meer hoeft te kopen. Weten wat in jouw geval van toepassing is? Bekijk het Reglement hulpmiddelen op de website van je zorgverzekeraar voor de details.

In 2022 en 2023 kreeg iedereen te maken met een (forse) stijging van energiekosten. Er zijn begin 2023 verschillende maatregelen getroffen om de hoge energierekening te compenseren. Wat zijn de mogelijkheden om de extra kosten vergoed te krijgen?

Vergoeding zorgverzekeraar
Maak jij gebruik van mechanische dag- of nachtbeademing? Dan kun je de energiekosten hiervan declareren bij je zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars hanteren hiervoor een eigen bedrag van € 1,00 tot 1,44 per dag. Voor alle andere energiekosten bestaat geen vergoeding. Ook voor stookkosten, die voor mensen met een spierziekte aanzienlijk kunnen oplopen, is er op dit moment geen vergoedingsregeling. 

Fiscaal aftrekbaar
Voor het deel dat de zorgverzekeraar niet vergoed, kun je nog gebruik maken van de fiscale aftrek specifieke zorgkosten. Als de kosten voor een hulpmiddel aftrekbaar zijn, dan zijn ook de kosten voor het gebruik van dat hulpmiddel aftrekbaar. Denk aan stroomkosten. Je moet al deze kosten wel goed kunnen onderbouwen. Je kunt hiervoor een kWh-meter tussen het stopcontact en het apparaat plaatsen.

Vergoeding extra was-/stroomkosten 
Als je door je aandoening vaker kleding of beddengoed moet wassen, waardoor je ook meer stroom gebruikt, kom je wellicht in aanmerking voor de tegemoetkoming voor extra kosten kleding en beddengoed. Kijk voor meer informatie op:
Meerkosten.nl – Hulpmiddelen

Vergoeding via de gemeente
Sommigen gemeenten bieden een vergoeding aan mensen met een beperking of chronische ziekte. Deze vergoeding heet ‘Tegemoetkoming meerkosten chronisch zieken en gehandicapten’ of ‘Tegemoetkoming chronisch zieken en arbeidsongeschikten’. Deze staat los van de vergoeding die de zorgverzekeraars bieden. Kijk op de website van je gemeente of je een beroep kunt doen op deze regeling.

Wil je weten hoe het in jouw gemeente is geregeld, waar je recht op hebt of hoe je de energietoeslag kunt aanvragen? Bel dan je gemeente of kijk op de gemeentelijke website. Daar staat de informatie over de energietoeslag meestal op de eerste pagina. Zo niet, zoek dan op de website via de zoekfunctie en typ ‘energietoeslag’ in.