Coronavaccinatie

Coronavaccins helpen het risico op ziekenhuis- en IC-opname door corona drastisch te verminderen, ook als je een spierziekte hebt.  Het advies van spierziektespecialisten is dan ook: laat je vaccineren. Het maakt voor dat advies niet uit of je afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt of niet.

Uitgebreide informatie over de coronavaccins en aandachtspunten bij enkele specifieke spierziekten werden gepubliceerd door de World Muscle Society (Engelstalig). Ook internationale experts stelden hierin dat er geen aanwijzingen zijn om vaccinatie bij spierziekten af te raden. De belangrijkste punten uit het document staan verwerkt in onderstaande tekst.

Kijk ook eens op de Vragen & antwoorden-pagina elders op deze site voor antwoorden op vragen als 'Welk vaccin moet ik nemen?' Algemene vragen over de coronavaccins worden beantwoord op de site van het RIVM.

Bijwerkingen

Informatie over veiligheid van coronavaccins is te vinden op de website van de Rijksoverheid. Ervaar je zelf een bijwerking die al dan niet met je spierziekte te maken kan hebben? Meld die bij Lareb.

• Mensen met een ernstige afweerstoornis komen (als zij 12 jaar of ouder zijn) in aanmerking voor een extra prik als onderdeel van de basisvaccinatie, de derde prik.
• Daarbovenop kunnen zij een boostervaccinatie krijgen en een herhaalprik. Die laatste is bedoeld voor zestigplussers, mensen die normaal gesproken een uitnodiging krijgen voor de griepprik, zorgmedewerkers en zwangeren. En voor mensen buiten deze groepen die gevaccineerd willen worden vanwege bijvoorbeeld een kwetsbaar gezinslid of op advies van een arts. Vanaf de herfst van 2023 wordt deze prik 'gewoon' de coronaprik genoemd.
• Ben je ouder dan 60 jaar, dan heb je mogelijk al een uitnodiging gekregen voor de nieuwste coronaprik. Andere mensen kunnen vanaf half oktober zelf een afspraak maken.
• Kinderen van 5-12 jaar kunnen één of twee keer een kinderdosis van het vaccin krijgen. Vanaf begin 2023 kunnen kinderen onder de 5 jaar mét een medisch risico ook gevaccineerd worden, op uitnodiging van de kinderarts. 

Niet alle mensen met een spierziekte die afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken, vallen onder de groep 'mensen met een ernstige afweerstoornis'. Bij de meeste afweeronderdrukkende medicijnen maak je namelijk een vergelijkbare hoeveelheid antistoffen aan als gezonde mensen. In een eerder nieuwsbericht lees je welke afweeronderdrukkende medicijnen mogelijk een uitzondering vormen.

Specialisten op het gebied van onderstaande diagnoses melden ons het volgende:

• Spierziekten waarbij afweeronderdrukkende medicijnen nodig zijn (zoals myositis, MG, Duchenne, MGUS-pnp) – Vaccinatie is mogelijk en wordt geadviseerd. Vaccins die werken op basis van een verzwakt levend virus zouden extra risico’s met zich meebrengen, maar dit is bij géén van de in Nederland beschikbare coronavaccins van toepassing. Stel immuuntherapiebehandeling dan ook niet uit in afwachting van een vaccin. Een uitzondering: wie corticosteroïden gebruikt volgens een on-off-schema wordt aangeraden in overleg met de arts twee dagen voor vaccinatie met de off-periode te beginnen, en zo nodig dus de 'on'-periode eenmalig in te korten. Volg het schema daarna weer zoals je gewend bent. Als je normaal gesproken dagelijks corticosteroïden gebruikt, kun je dat blijven doen.
  De meeste afweeronderdrukkende medicijnen lokken een vergelijkbare immuunrespons uit als bij gezonde mensen. Daarnaast geldt dat ook gedeeltelijke bescherming al kan helpen en het risico op bijwerkingen is niet vergroot.
• Ziekte van Pompe - Het expertisecentrum raadt vaccinatie aan en adviseert daarbij enzymvervangende therapie en vaccinatie niet op dezelfde dag te laten plaatsvinden. Voor wie zich goed voelt op de dag na toediening van het infuus, is vaccinatie mogelijk. Andersom geldt dat behandeling met enzymvervangende therapie kan vanaf de eerste dag ná vaccinatie, maar wel op voorwaarde dat er geen bijwerkingen zijn (zoals koorts, spierpijn of een grieperig gevoel).
• CIDP - Deze patiënten krijgen het advies om zich te laten vaccineren, zodra zij daarvoor in de gelegenheid worden gesteld. Er is geen harde reden om het niet te doen en zelfs als de vaccinatie het immuunsysteem zodanig zou beïnvloeden dat de CIDP erger wordt, kan dat meestal vrij goed opgevangen worden met medicatie.
• GBS - Medisch specialisten van het GBS-expertisecentrum adviseren personen die in het verleden GBS hebben doorgemaakt om zich te laten vaccineren. Er is géén verband aangetoond tussen corona en GBS en ook niet tussen coronavaccinatie en de ziekte. Zie de resultaten van een internationaal onderzoek en een Nederlands onderzoek hiernaar en een (ouder) overzicht van wetenschappelijke publicaties en reacties van specialisten op dit gebied.
• NA - Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen coronavaccinatie en het krijgen van een (nieuwe) aanval van NA. Het risico is echter laag en vergelijkbaar met het risico op NA na een griepvaccin: verreweg de meerderheid krijgt geen (nieuwe) aanval. Daarnaast kan corona zelf ook NA uitlokken. Het advies van onze medisch adviseurs blijft daarom: wél vaccineren.
  Nog niet duidelijk is of mensen die na vaccinatie toch NA krijgen, vaker last hebben van hun geprikte dan hun niet-geprikte arm. Daar zijn wel aanwijzingen voor, maar geen hard wetenschappelijk bewijs. Sommige mensen met NA kiezen er om deze reden bewust voor het coronavaccin wel of juist niet in hun gezonde of niet-dominante arm te zetten.

Gentherapie en vaccinatie

Leden stellen de vraag of een COVID-19-vaccinatie nadelig kan zijn voor mensen die in de toekomst mogelijk een gentherapie krijgen aangeboden. Een gentherapie maakt immers vaak gebruik van een aangepast virus (meestal een zogenaamd AAV-virus) om veranderd erfelijk materiaal binnen te brengen in een cel. Het antwoord van de specialisten is: nee, dat is niet nadelig.

Er bestaan heel veel soorten virussen, die van elkaar verschillen als een walvis van een spitsmuis. Een vaccin richt zich heel specifiek op één bepaald virus, in dit geval COVID-19. Sommige coronavaccins maken daarnaast nog gebruik van virusvectoren, net als bij gentherapie. Echter géén van de vaccins die door de Nederlandse overheid zijn besteld, gebruikt AAV.

In sommige gevallen kunnen naast bovengenoemde factoren ook andere afwegingen een rol spelen bij het advies om je wel of niet te laten vaccineren. Overleg bij twijfel met je behandelend arts of bel met de Twijfeltelefoon van het ErasmusMC.